Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Erbil Yağmur, yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu hakında merak edilenleri anlattı.

Ovarian Hiperstimulasyon Sendromu (OHSS) olarak da bilinen “yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu” en kısa şekilde; yumurtalıkların gelişimi için kadınlara verilen hormonlara gösterilen bir reaksiyon olarak tanımlanabilir.

Tüp bebek tedavisinde yumurta gelişimini uyarmak için kadınlara hormon ilaçları verilir. Hormon ilaçları yumurtalıkları gereğinden fazla uyardığında ise ortaya yan etki olarak OHSS çıkması mümkün olur.

Yumurtalıkların Aşırı Uyarılması Sendromu Belirtileri

Yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu belirtileri hafif, orta veya şiddetli olarak ortaya çıkabilir. In vitro fertilizisyon (IVF) için kontrollü yumurta stimülasyonu sırasında her üç kadından biri hafif şiddette OHSS belirtileri gösterebilir. Bu belirtiler karın bölgesinde hafif şişlik, mide bulantısı ve şişkinlik şeklinde kendini gösterebilir. Orta derecede OHSS’ye sahip olan kadınlarda aynı semptomlar daha şiddetli şekilde hissedilir. Yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromunun şiddetli görülmesi durumunda kadınlar ciddi semptomlarla karşılaşabilirler. 24 saat gibi kısa bir sürede 1 kilogramdan fazla kilo artışı, şiddetli karın ağrısı, kusma, nefes darlığı, karın bölgesinde şişkinlik ve idrara çıkışta azalma gibi belirtiler yaşayabilirler. Bu durumda yakından takip edilmeleri ve tıbbi destek almaları gereklidir. Şiddetli vakaların hayatı tehdit edebileceği bilinmektedir.

OHSS Nedenleri Nelerdir?

Yumurtalık hiperstimülasyon sendromu nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Yüksek düzeyde E2 hormonunun OHSS oluşumunda rol oynadığı düşünülür. VEGF maddesi de damar dışına sıvı kaçışından sorumludur. Tüp bebek tedavileri sırasında yumurtaların olgunlaşması adına tetikleyici olarak HCG hormonu verilmesi sonrasında yaklaşık 10 gün içerisinde sendromun oluşabildiği söylenebilir. Tedavi döngüsü sırasında gebeliğin oluşması ve vücudun kendi HCG üretimine başlamasıyla OHSS kötüleşebilir. OHSS oluşum riskini artıran çeşitli faktörlerden de bahsedilmesi mümkündür. Polikistik over sendromu, 35 yaşının altında olmak, vücut kitle indeksinin düşük olması, çok sayıda folikül olması ve daha önce OHSS geçirilmiş olması risk faktörleri arasında yer alır. Ancak ortada herhangi bir risk faktörü bulunmasa da OHSS ortaya çıkabilir.

Yumurtalıkların Aşırı Uyarılması Sendromu Engellenebilir

Şiddetli vakalarda ciddi komplikasyonlara neden olabilen OHSS oluşumunun engellenebilmesi için yumurtaların olgunlaşması amacıyla verilecek ilaç dozları kişi özelinde belirlenmelidir. Ultrason görüntülemeleri ile kadınların folikül sayısının ve büyüklüğünün belirlenmesi, hormon seviyelerinin takip edilmesi gerekir. OHSS’den kaçınmak için tedavi sürecinin yakından takip edilmesi çok önemlidir. Kadınların ilaçlara aşırı bir reaksiyon gösterdiği belirlenirse ve estradiol seviyelerinde ciddi bir artış varsa ilaç verilmeden önce hormon seviyelerinin düşmesi beklenmeli ya da tedavi iptal edilmelidir.