Yillardan 1783, yani bundan tam 223 yil öncesindan söz ediyorum. O
günün Avrupa standartlarina göre her ne kadar mütevazi da olsa, yeni bir
denizci devlet olan ABD, denizlerde de yelken vurmaya ve sancak gezdirmeye
basliyor.
Bu tarihen sadece 2 yil kadar sonra, 25 Temmuz 1785'te, bu yeni
sancagi tasiyan bir gemi, Atlantik Okyanusu'nda Cezayir sahillerinde Cadiz
açiklarinda Osmanli gemileri tarafindan ele geçiriliyor.
Geminin adi sani, her seyi belli:
Boston Limani'na kayitli. Kaptani Isaak Stevens adli bir denizci. Adi da
az ve öz: Maria.
Bugünkü Amerikalilar'in atalari da olaylardan pek ders almiyor
olmalilar ki,
ayni sancagi tasiyan ikinci bir gemi daha Osmanli'nin eline düsüyor.
Philadelphia Limani'na bagli, Kaptan O'Brien komutasindaki Dauphin de
Osmanli gemilerine teslim olmak zorunda kaliyor.
Durun hele, dahasi da var... 1793 yilinin Ekim ve Kasim aylarinda, 11
Amerikan gemisi daha Osmanli donanmasinin muhtelif gemilerine havlu atarak
teslim oluyor.
ABD Kongresi, 27 Mart 1794 tarihinde, Osmanli Deniz Kuvvetleri'ne
karsi koyabilecek güçte savas gemileri insa edilmesi için Baskan George
Washington'a
700 bin altin harcama yetkisi veriyor.
Dile kolay... Tehdit Osmanli... Ve bugünün süper gücü ABD, bu tehdit
karsisinda donanmasinin temellerini olusturuyor. 5 Eylül 1795 tarihinde,
ABD
Osmanli ile bir antlasma yapmayi kabul ediyor. Bu anlasmaya göre
Cezayirdeki
esirlerin iadesi ve gerek Atlantik Okyanusu ve gerekse Akdeniz'de
ABD sancagi tasiyan gemilere dokunulmamasi karsiliginda bir sefere mahsus
642 bin altin ve yilda 12 bin Osmanli altini (216 bin Dolar) ödemeyi kabul
ediyor.
Dili Türkçe olan ve 22 maddeden olusan antlasmaya, Baskan George
Washington ve Cezayir Beylerbeyi Hasan Dayi imza koyuyorlar. Böylece ABD
yillik vergiye
baglanmis oluyor. Bu, ABD'nin iki yüz yili askin bir süre için yabanci
bir dille imzalanan tek anlasma oldugu gibi, yabanci bir devlete vergi
ödenmesi kabul edilmis olan tek Amerikan belgesi.
Dili Türkçe olan ve 22 maddeden oluşan bu anlaşmayla Osmanlı Devleti, ABD’yi yıllık vergiye bağlamış oldu.
Yabanci dilde tek antlasma
Dahasi, ABD tarihinde kendi dilinde olmayan tek uluslararasi antlasma,
Türkçe. Ve ABD'nin tarihinde vergi vermeyi kabul ettigi tek ülke de
Osmanli Imparatorlugu.
Isin hos tarafi, ABD Baskani George Wasington, Osmanli Padisahi
tarafindan muhatap olarak kabul edilmiyor ve antlasma, Cezayir Beylerbeyi
tarafindan imzalaniyor.