M.Ö. 3200 yılında yazının bulunuşu ile o dönemlerin insanları hakkında bilgilerimiz hızla artmıştır . Bilim adamları da insanlık tarihini yazılı yazısız belgelere göre incelemektedirler . Bunun için yazının bulunuşuna kadar geçen döneme tarih öncesi devirler , yazının bulunuşundan sonraki döneme de tarih devirleri adı verilmiştir .

Yazı, Mezopotamya'da Sümer şehir devletleri zamanında ( M.Ö. 3200 ) bulunmuştur . Tarih bilgilerimize hız kazandırmıştır . Bu nedenle yazının bulunuşu tarihçiler tarafından tarihin başlangıcı olarak kabul edilir.


Tarih öncesi devirler

Tarih öncesi devirler , Taş ve Maden devri olmak üzere ikiye ayrılır . Taş devrinde insanlar yaptıkarı aletlerde malzeme olarak taş kullanmışlardır . Maden Devrinde de buldukları madenlerden araç yapımında faydalanmışlardır


Yontma Taş Devri

Bu dönemde insanlar mağaralarda ve ağaç kovuklarında barınıyorladı . Yiyeceklerini avcılık ve toplayıcılıkla elde ediyorlardı ; çünkü henüz hiçbirşey üretmeyi bilmiyorlardı . Bu dönemdee yurdumuz Türkiye ‘de de insanların yaşadığını buluntulardan anlıyoruz . Buna en belirgin örnek ; Antalya yakınlarındaki Karain Mağarası ‘dır . Bu dönem insanlar çevrelerinde bol bulunan taştan el baltaları ile kesici kazıyıcı ve delici aletler yapmışlardır . Mağara duvarlarını hayvan resimleri ile süslediler . Devrin sonlarına doğru ateşi buldular . Ateş insanların soğuktan ve vahşi hayvanlardan korunmasını sağladı . Ateş ile yiyeceklerini de pişirip yemeye başladılar .

Cilalı Taş Devri

Bu devirde insanlar evler yapıp köyler kurdular . Ekip biçmeyi öğrendiler , yani üretici oldular . Topraktan çanak çömlek yapıp bunları ateşte pişirerek daha dayanıklı ve kullanışlı hale getirdiler .Bazı hayvanları evcilleştirdiler . Yurdumuzda Burdur yakınlarında Hacılar Köyü ‘nde , Konya yakınlarında Çatalhöyük te yapılan kazılarda Cilalı Taş Devrine ait buluntular elde edilmiştir .

Maden Devri

İnsanlar bu devirde doğada çok bulunan ve kolay işlenen bakır madenini kullandılar . Sonraları , bakır ve kalayın karışımyla tunç elde edildi . Tunçtan yapılan aletler bakırdan yapılan aletlerden daha sert ve dayanıklı oldu . Maden devrinin sonlarına doğru insanlar demir madenini kullandılar .

Maden Devrinde , Hitit ve Sümer devletleri gibi büyük devletler kuruldu . Yozgat yakınlarında Alişar’da , Çorum yakınlarında Alacahöyük ‘te , Çanakkale yakınlarında Truva ‘da bu döneme ait buluntulara rastlanmıştır


Tarih Devirleri

M.Ö. 3200 yılında yazının bulunuşundan günümüze kadar geçen zamana tarih devirleri denir . Toplumlar üzerinde etkili olan önemli sosyal ve siyasi olaylar , tarihi devirlere ayırmada etkili olmuş ve sınır kabul edilmiştir . Böylece tarih öğrenme kolaylaşmıştır . Tarih çağları (devirleri ) : İlk Çağ , Orta Çağ , Yeni Çağ ve Yakın Çağ dır



İlk Çağ

Yazının bulunuşu ( M.Ö. 3200 ) ile başlar . M.S. 375 Kavimler Göçü’ne kadar devam eder.

Orta Çağ

Kavimler Göçü’nden ( 375 ) , Fatih Sultan Mehmet’in 1453 yılında İstanbulu almasına kadar geçen süredir .

Yeni Çağ

Fatih Sultan Mehmet’in 1453 yılında İstanbulu alaması ve Bizans İmparatorluğuna son vermesi ile başlayan , 1789 Fransız İhtilali ile sona eren çağdır .

Yakın Çağ

1789 Fransız İhtilali ‘nden zamanımıza kadar süren çağdır



Türklerin ilk yurdu
Türklerin ilk ve anayurdu Orta Asya’dır . Orta Asya’nın sınırları şöyledir :

Doğuda Kingan ( Kadırgan ) Dağları ,

Güneyde Hindikuş , Karanlık dağları

Batıda Hazar Gölü ,

Kuzeyde Sibirya ovaları ile çevrili toprak parçasıdır .

Türklerin burada yaşayışları

Türklerin Orta Asya‘daki yaşayışlarının , bulundukları yerin iklimi, bitki örtüsü ve yeryüzü şekilleri belirlemişti . Bu nedenle Türkler , ana yurtta , tarım ticaret ve daha çok hayvancılıkla geçinirlerdi .

Türklerin Yerleştikleri Bölgeler

Orta Asya ‘da yaşayan Türkler çeşitli nedenlerle ana yurtlarından göç ettiler . Tarihte buna Büyük Göçler diyoruz .

Göçlerin en büyük nedeni ekonomik nedenlerdir . Yurtlarında iklim değişikliği sonucu oluşan kuraklık , toprakları verimsizleştirdi . Ortaya çıkan geçim sıkıntısı ve artan nüfusa toprakların yetmemesi göçe neden olmuştur



Göçlerin nedenlerini ;

İklim koşulları ve ekonmik güçlükler ile ,

Türk boyları arasındaki mücadeleler ve dış baskılar şeklinde özetleyebiliriz .

Atın evcilleştirilmiş olması , araba ve tekerleğin bilinmesi göçleri kolaylaştırmıştır . Göç eden Türklerin bir kısmı Maveraünnehir'e ( Seyhun – Ceyhun arası ) bir kısmı Ural dağları ile Volga ( İtil ) ırmağı boylarına gittiler . Diğer bir kısmı ise Altay dağları taraflarına , başkalarıda Çin’de Kansu bölgesine , Güneye gidenler ise Hindistan’a yerleştiler .

Göçler uygarlıkların yayılmasına yeni kültürlerin doğmasına neden oldu . Göç etmeyen Türk boyları yurtta kaldılar , burada devletler kurdular . Türklerin büyük göçlerden sonra kurdukları ilk Türk devleti Asya Hun ( Büyük Hun ) Devleti‘dir.



Büyük Hun Devleti ( Asya Hun Devleti )

Tarih bilgilerimize göre Orta Asya’da kurulan ilk Türk devleti Büyük Hun Devleti’dir . Hunlar’ın bilinen ilk hükümdarı Teoman’dır . Hunlar Ötüken’i merkez yaptılar , özellikle Çinlilerle mücadele etmişlerdir . Türklerin saldırıları karşısında Çin'liler günümüze kadar kalan ünlü Çin Seddi‘ni yapmışlardır .

Çin Seddi ‘nin 2200 km uzunluğunda olması bize Türk saldırılarının çok fazla olduğunu ve Çinlileri çok rahatsız ettiğini göstermektedir.

Teoman’dan sonra yerine büyük oğlu Mete geçti ( M.Ö. 209 ) . Mete Han güçlü bir ordu kurup , Asya‘daki bütün Türk boylarını Hun yönetimi altında topladı ve Çinlilerle savaştı . Mete Han’ın ölümünden sonra Hunlar bir süre daha Asya’daki güçlerini korudular . Türk beyleri ile evlenen Çin Prensleri beyleri birbirine düşürdüler . Çinliler Türkleri savaş yoluyla yenemeyeceklerini anlamışlardı . Bu nedenle “Böl ve Yönet “ uygulamasıyla Hun Devleti’ni yıkmayı başardılar. Parçalanan Hun Devleti önce Kuzey ve Güney Hunlar olarak M.S. 48 yılında ikiye ayrıldı . Çinliler bundan sonra önce Kuzey HunDevleti’nin daha sonra da Güney Hun Devleti’nin varlığına son verdiler (M.S. 3. Yüzyıl)



Kavimler Göçü

Asya Hun Devleti’nin yıkılmasından sonra Hunlar dağıldı . Hunlar’ın bir bölümü Balkaş gölü ile Aral gölü arasındaki topraklarda yaşamaya devam etti. Bir süre sonra buradaki Hunlar diğer Türk boylarının da onlara katılmasıyla yeniden güçlendi . Balamir zamanında Türkler Hazar Gölünün Kuzeyinden batıya doğru ilerlemeye başladılar . Avrupa’da bütün kavimler birbirine baskı yaparak yer değiştirdiler . Avrupa’nın siyasi haritasının değişmesine neden olan ve toplumları etkileyen bu olaya tarihte Kavimler Göçü denir ( 375 ). Kavimler göçü sonunda :

Roma İmparatorluğu Batı ve doğu Roma olmak üzere ikye ayrıldı

Daha sonra Batı Roma yıkıldı

Çok önemli değişikliklerin olmasına sebep olan kavimler göçü (375 ) ile İlk çağ sona erdi

Bu göçlerin sonunda Tuna nehri boylarına kadar gelen Hunlar burada Avrupa Hun Devleti’ ni ( Batı Hun Devleti ) kurdular


Avrupa Hun Devleti

Avrupa Hun Devleti , Ural dağlarından Tuna nehrine kadar uzanan Orta ve Doğu Avrupa topraklarında kuruldu . Devletin en ünlü hükümdarı Atilla ‘dır . Atilla önce Doğu Roma İmparatorluğu üzerine seferler yaptı daha sonra Batı Roma İmparatorluğu üzerine de seferler yaptı . Devlet bir süre sonra yıkıldı