1- Koleksiyonculuk nedir ve nasıl yapılır ?
Koleksiyonculuk, toplanabilen ya da biriktirilebilen nesnelerin toplanması,biriktirilmesi,sakl anması, gerekli ise temizlenmesi ile ilgili bir hobidir.
Hobi,insanların boş zamanlarını yararlı bir şekilde değerlendirebilecekleri çeşitli konulara ve işlere denir.İnsanların hergünkü işlerinin dışında,ondan tamamen ayrı bir konudaki uğraşlarıdır.Örnek: Koleksiyonculuk, briç, satranç, golf, bir spor ya da bilim dalındaki çalışma olabilir.
Koleksiyon önce,ilgi duyulan konusuna göre görülür ve öğrenilir.Daha sonra koleksiyonun ilk parçaları toplanır.Önceleri sadece her gördüğünü alıp biriktirme şeklinde gelişir. Belli bir miktara ulaşınca, daha zengin koleksiyonlara öykünülerek uygun şekilde dizilir ve saklanır.
İlk baştan itibaren koleksiyona yatırım yapmak gerekir.Koleksiyoncunun materyalini saklayabilmesi için defter alması gerekir,ilgili kitap ya da katalog alması gerekir, maşa,büyüteç,delgi vs.gerekir. Bunlar zaman içinde bilgi arttıkça, koleksiyon zenginleştikçe yani gereksinim oldukça alınır.
2- Koleksiyon çeşitleri nelerdir ?
Koleksiyon denince ilk akla gelen Pul Koleksiyonudur. En kolay bulunabilecek ve ucuz koleksiyon materyali puldur. Türk ve yabancı pullar olarak çeşitleri vardır.Ayrıca her biri kendi içinde: anma, özel gün, tematik, resmi, blok pul, damgalı, damgasız vs gibi ayrıntılı pul koleksiyonculuğu vardır.
Bundan sonra Para Koleksiyonculuğu gelir.Bu da pullar gibi Türk ve yabancı olarak ikiye ayrılır.Her biri yine kendi içinde ****l ve Kağıt Para olarak ikiye ayrılır. ****l Paraların da; tedavül (kullanım), hatıra, FAO, Mint Set, Proof Set, Erörlü para olarak ayrıca bölümleri vardır.Yine para koleksiyonculuğunun çeşidi olan Jeton Koleksiyonu vardır.Bu da Türk ve yabancı olarak ikiye ayrılır.Yine Madalya ve Madalyon Koleksiyonculuğu da para koleksiyonculuğu içindedir.
Daha az bilinen ve görülebilen Koleksiyonlar : Kartpostal, Hisse Senedi-Tahvil, Yağlıboya Resim, Kitap, Müzik Kaset-Diski, Dergi-gazete, Antika Eşya, Otomobil, Sanayi Müzesi de aslında koleksiyoncu bir ailenin ferdi olan sayın Rahmi Koç'un koleksiyonudur.
3- Koleksiyonculuk zor ve pahalı bir uğraş mıdır ?
Zor bir iş değildir. Çünkü insanlar bu uğraşı zor ile değil, zevk alarak yaparlar.Bunun ilk basamağı böyle bir uğraşının varlığından haberdar olmaktır. Her konuda olduğu gibi bu da okulda öğrenilir. Koleksiyonculuğa özendirmek için bazı okullarda eğitsel kol olarak da vardır. Bu yolla insanlar bir hobiye yönlendirilir. Yurdumuzda her çocuk ilköğretim sırasında pul koleksiyonculuğuna yönlendirilir. Nedeni de çok kolay bulunabilmesi idi. Şimdi daha seyrekleşti, ama postahanenin Filateli Servisi (Pul koleksiyonculuğu) halen güzel pullar basmaktadır. En yakın postaneden, filateli servisine bakan bölümden bu pullar temin edilebilir. Koleksiyonculuğun sonu yoktur. Hiçbir zaman tamamen bitemez.Çünkü insanların ömrü ve parası yetmez. Bunların hepsi varsa bile, çok nadir parçaları bulamaz.
Koleksiyonculuk ; sabır, süreklilik, koruma ve bilgi-tecrübe ister. Sabır ister çünkü, hemen her parçayı alamazsınız. Cebinizdeki paraya göre davranmak zorundasınız. Bugün paranız azdır alamazsınız, yarın paranız olunca alırsınız. Bazen paranız da olsa almazsınız çünkü değerinden çok fazla fiyat istenmiştir. Bazen de parça nadirdir ve düşündüğünüz değerin biraz üstünde istenmiştir.İşte o zaman bunu almak gerekir çünkü fırsat kaçtıktan sonra o paranın fazlasını da önerseniz, o parça yoktur bulunamaz. Tecrübelerime göre söylüyorum, bir fırsat kaçınca tekrar o parçayı 10-15 yıl sonra görebiliyorsunuz. Süreklilik ister çünkü, birçok parçayı hiç ummadığınız zaman, yer ve kişilerden bulabilirsiniz. Elinize geçen her fırsatı olanakları içinde değerlendirmelisiniz. Her zarfın üzerine bakın mümkünse pulların ½ ila 1 cm çevresinden zarfı keserek pulları alın ve bir yerde saklayın. Kütüphane ya da çalışma masasında bir kutu içi olabilir.Daha sonra bir fırsatı olunca onları çıkarıp pul defterine koyarsınız.Para için, elinize geçen her parayı ****l paralarda yazı ve tura ; kağıt paralarda ön ve arka yüzlerini hemen şöyle baktıktan sonra cebinize koyun. Bu kadar kısa sürede bile, hiç bilginiz olmasa da bazı farklar görülebilir. Bu parayı ayırıp (pullar gibi) daha sonra ayrıntılı incelemek ya da bir bilene danışmak yerinde olur.
Koruma ise ilk günden itibaren bütün koleksiyonu belli bir yerde toplamak, kapaklı bir kutuda saklamak ve kaybolmamasını sağlamaktır. Çevremde pek çok insan bana bir zamanlar koleksiyonunun olduğunu ama şimdi nerede olduğunu bilmediğini söylemiştir.
4- Koleksiyon eğlenceli bir iş midir ?
Eğlenceli bir iştir çünkü, çok renklidirler, çok çeşitlidirler. Bir simetri - aynılık ve asimetri ayrılık gösterirler. Örneğin : Hepsi puldur, ama değişik devletlerin pullarıdır. Bir devletin puludurlar ama boyutları değişiktir. Aynı boyuttadırlar ama değişik serilerin pullarıdır.
Çeşitli pul ve paralarda ve diğer materyalde ; yazı,arma,resim ,bayrak,bitki,çiçek, devlet büyüğü,kurucusu,anılan gün-kişi-olayla ilgili yazı ve resimler görülür.Bunların çeşitliliği karşısında insan kendisini zaman ve mekandan soyutlayabilir. Yani zamanın nasıl geçtiğini bilmez. Pullarda seriyi, paralarda seti tamamlamak için çalışır. Haftalar ya da yıllar sonra tamamlandığında insan kendi kendine sevinir. Zaman zaman ilk başta ulaşılamayacak gibi gelen bir olayı başardığına hayret bile eder. Bu ise koleksiyona zevkle devam ettirir.
5- Koleksiyonculuk hayatta insana ne kazandırır ?
Koleksiyonculuğun insana kazandırdığı şeylerin başında disiplin gelir. Koleksiyoncu olan bir kişi koleksiyonunu düzenleyip,koruma,temizleme,ta snifleme işlemlerini öğrenmiştir. Bu yüzden yaşamındaki diğer işlerde de aynı şeyleri doğal olarak yapar. Bunu yaparken kendisi de farkında olmaz.
Bir başka konu, ilgilendiği konunun derinliğine iner. Örneğin ****l para ile uğraşıyor ise ****llerin renklerini, nasıl temizleneceklerini, sesini, nasıl okside olduğunu, alaşımların dayanıklılığını vb. öğrenir.Yeri geldiğinde bu bilgileri uygular ya da çevresine öneride bulunabilir.
Başka bir yönü bilgi edinmesidir. Zaten insanlar sürekli bilgi edinme uğraşı içindedirler. Koleksiyonculuk bu işi kategorize eder. Yani yön verir. Para ya da pulların üzerindeki çeşitli verileri değerlendirebilmek için bilgili olmak gerekir. Ne gibi ? paranın üzerindeki bir devlet ismini bilmek zorundasınız ki, o devletin paralarının yanına yerleştirin. Pulun üzerindeki kişinin kim olduğunu merak edersiniz, ansiklopediden bakınca o kişinin o devletin kurucusu olduğunu öğrenirsiniz. Bir paranın üzerinde arma vardır, bayrağı vardır. Siz bunu koleksiyonculuktan dolayı bilirsiniz. Boğazdan geçen bir geminin arka direğindeki bayrağı görünce hangi devlete ait olduğunu hemen anlarsınız. Çevrenizde birçok kişi bunu bilemez. Bunun örnekleri çoğaltılabilir.
Bir başka konu insanlarla iletişim konusu olmasıdır. Koleksiyonculuk sayesinde Türk ya da yabancı birçok kişi ile iletişim kurulabilir. Dünyada herkesin bu konuyla ilgilenme yapısı vardır. Yani insanlar yaratılışlarında koleksiyonun gerektirdiği özelliklere çok değişik oranlarda da olsa sahiptirler. Ayrıca sizin genel bilgileriniz ile de iletişim derinleşir.
İnsanların boş zamanlarını, toplum ile uyumlu bir yönde değerlendirdiği için, koleksiyonculuk beyin ve beden deşarjını en iyi şekilde yapar. Bunun başka çeşitleri de spor ve müzik ile uğraşmaktır. Ama spor ve müzikte ara vermek kondisyonu düşürür. Koleksiyonculukta ise kaldığı yerden devam eder. Yaşı yoktur, sınırı vardır. Her yaşta yapılabilir, cebimizle ve parçanın nadirliği ile sınırlıdır. Ayrıca hem koleksiyon yapıp hem de müzik ya da spor ile uğraşılabilir.