Uygurlar Döneminde Keçecilik


Uygurlar döneminde özellikle vakıfçılara ilişkin örneklerde bezemeli yaygıların yer alması, bu dönemde tepme keçe tekniği ile elde edilen yaygı geleneğinin devam ettiğini belgelemesi bakımından önemlidir.

Uygulara ait olan ve Hoço’da bulunan bir minyatürde Mani Türklerinin keçe şapka giydiklerini ortaya koymaktadır.
Tepme keçe tekniği ile elde edilen, beyaz renkli bu keçe şapkaların formları vakıfçıların giydikleri şapkalardan farklı görüntü sergilemektedir. Her iki örnekte mani rahiplerinin kendilerine özgü biçimde beyaz keçe şapkalarla tasvir edilmesinden; bu dönemde keçe şapkaların kullanımına devam edildiği ve bireylerin sahip olduğu pozisyona göre keçe şapkaların formlarının da değişiklik gösterdiği anlaşılmaktadır.
Nitekim Hoço’da bulunan bir başka örnek bu durumu daha açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Bu örnekte, başında siyah renkte ve keçeden yapılmış olduğu tahmin edilen bir külah bulunan figüre yer verilmiştir. Gabain (1973), bu figürün giyindiği şapka türünün genç beyler tarafından kullanıldığı belirtmesi, Uygurlar döneminde giyilen şapkaların bireylerin kimliğini ortaya koymasında etkili olduğunu vurgulamaktadır.
Orta çağda, özellikle Moğol İmparatorluğu’nun yayılmasından sonra, Babür’ün Hatıratı’nda da bahsettiği gibi keçe üstünde kaldırma geleneği geç dönemlere kadar devam etmiştir.
Yine Harezm’de Acem Büyük Elçisi Rıza Kuli Han, Hive’de bir kağan seçimini anlatırken, “onları beyaz bir keçe üzerine oturttular ve onları kaldırdılar” cümlesine yer vermesi yukarıdaki bilgileri tamamlamaktadır.
Diğer yandan 1220 yılında Cengiz Han’ın daveti üzerine karargahına giden Çinli filozof Çang – Çun raporunda Cengiz Han’ın kardeşinin keçeden yapılmış karargahında söz edilmiştir.
1245 yılında Papa 4. İnnocentius tarafından elçi olarak Moğolların ülkesine gönderilen Johennes Plano de Calpini ve arkadaşı Stephanus Bohenus; elçilerin ve büyük hanın hanımlarının her birine ait beyaz keçeden yapılmış çadırlarının olduğunu anlatmıştır. Bütün bu elçilerin verdikleri bilgiler, Moğollarda keçe çadır geleneğinin devam ettiğini kanıtlamaktadır.