Düğün Gelenek ve Görenekleri

 EVLENME  GELENEK VE GÖRENEKLERİ

Hayatın önemli geçiş dönemlerinden biri evlenmedir. Bunun için gelenek ve göreneklerin yörelere göre ananeleri bozamadan sürdürebilmesi için, düğünlerimizin önemi çok büyüktür. Çok geniş bir konu olan düğünleri, bölümler halinde inceleyebiliriz.

KIZ İSTEME:

Oğlunun evlenmesine karar veren baba ve ana, oğlunun beğendiği kıza dünürcü göndermede çok gizli hareket ederler. Oğlanın anası veya kızkardeşi yoksa yakın bir akrabasıyla bir iş bahane ederek kızı görmeye giderler. Kızın terbiyesine ve güzelliğine alıcı gözüyle bakarlar. Kızı uygun bulmazlarsa, hiç bir şey demeden izin alıp giderler. Kız beğenilirse öncü bir kadın tarafından kız ve kızın ailesinin ağzını aratırlar. Eğer kız ve kızın ailesinden olumlu bir cevap alırlar ise aile büyükleri kızı, kız tarafına istemeye giderler. Hoş beş sohbet edildikten sonra dünürlük konusu açılır.”Allah’ın Emri Peygamber’in Kavliyle Sizin Kerimeyi Bizim Oğlana İstiyoruz” denir.

Eğer kız evinin rızası yoksa “Nasibinizi başka yerden arayın” denir. Kız evinin gönlü var ise “Nasipse Olur” diyerek kızın ailesi bir kaç gün süre ister. Kendi aralarında düşünüp olur yada olmaz diyerek karara varılır.

Oğlan tarafı bir kaç gün geçtikten sonra kız evine tekrar giderler. “Ne Yaptınız İnşallah hayırlı bir karar vermişsinizdir” derler. Eğer kız babası “düşündük, görüştük sizlerle akraba olmaya karar verdik” derse dünürlük olacak demektir.

Bu arada kızın babası, oğlan evi ile gelin kıza takı ve yapılacak ev eşyaları üzerinde konuşurlar, eğer takı ve eşyalar üzerinde anlaşılır ise; bir gün sonra oğlan evi ve kız evinin büyükleri davet edilir. İmam dua ederek ağız tadı  (Lokum, Bisküvi) yenilir, çay içilir.

Nişan tarihi belirlenip, nişan hazırlıkları yapılır.

NİŞAN:

Oğlan ve kız evinin belirlediği tarihe göre davetiyeler bastırılır. Oğlan ve kız evi dost ve akrabalarına davetiyeleri dağıtarak nişana davet ederler.

Nişan günü; Gelin kız nişan elbisesi giyerek kuaföre süslenmek için götürülür. Kız evi nişana davet edilen misafirler için yemek hazırlığı vb. hazırlıklar yaparlar.

Oğlan tarafı ve akrabaları; önde davul, zurna arakasında davetliler kız evine dürü getirip yemek yenir. Bu esnada genç kızlar nişan boyunca tef ve kaset çalarak eğlenirler.

Damat ve sağdıçlarda geldikten sonra yüksük takma işlemleri başlar. Damat ve gelin kız tokalaşarak “hoş geldin” denir.

Yüksükler, mum ve çiçek bir tepsinin içine konularak, ailenin büyüğü yüksük takmadan önce davetlilere kızımız... ile oğlumuz... nın “Nişan merasiminde sizleri aralarında görmekten mutluluk duyarlar” diyerek davetlileri selamlar. “Allah bir yastıkta kocatsın” diyerek  kurdelayı keser, misafirler tarafından alkışlanır.

Oğlanevi ve kızevinin davet etmiş oldukları misafirler gelin kıza ve damat beye takı ve para takarlar. Takı ve para takma işlemi bittikten sonra, lokum, bisküvi ve nohutlu bulgur ikram edilip, eğlenilir ve nişan (yüksük takma) işi sona erer ve düğün hazırlıklarına başlanır.

KALIN:

Düğün günü haftasının ilk günlerinde kız evi ve oğlan evinin akrabaları ile birlikte gelinkıza ve damada; düğün günü giyecek; giysi ve eşya almak için şehire gelerek ihtiyaçlarını alır ve düğün hazırlıkları başlar.

DÜĞÜN:

Oğlan evi ve kız evinin belirlediği tarihe göre misafirler düğüne davetiye ile davet edilirler. Kız evinin akrabaları gelinkızı eve çağırırlar. Kız ve oğlan evinin genç kızları davet eden akrabaya giderek yemek yer ve eğlenirler. Kız eve çağırma işlemi Cuma gününe kadar devam eder. Cuma günü kız evi ve akrabaları oğlan evine gelerek ev serme işlemine geçerler. Ev serme işlemi bittikten sonra kız evi yemek yer ve kız evine giderler.

Akşama doğru kız evinin akrabaları davul ve zurna ile oğlan evine gelerek “Mübarek Olsun” derler. Oğlan evi gelen misafirlere şeker, lokum ve çay ikram eder.

Aynı şekilde oğlan evi ve akrabaları kız evine “Mübarek Olsun” demeye kız evine giderler. Cumartesi günü akşamına doğru her iki tarafın akrabaları düğüne giderler. Oğlan evi önde olmak üzere davul zurna ile kız evine gelerek gelinkız ve akrabalarını alarak, gelinkızı damadın elini öptürmek için oğlan evine getirirler.

Gelin kız öncelikle, kaynanasının, teyzesinin, halasının, görümcesinin ve damadın elini öper. Damat da el öpmelik gelinkızın avucuna para verir ve alkışlanır. Kız evi, el öpüldükten sonra davul zurna ile kız evine bırakılır. Her iki düğün yerinde akşam yemeği yenilerek kına gecesine hazırlanılır.

KINA GECESİ:

Kına gecesi Cumartesi akşamı gelinkıza ve damada yakılır. Gelin kıza kına yakmak için oğlan evi ve akrabaları toplanarak davul zurna ile kız evine giderler. Gelinkız gelen misafirlerin elini öperek “hoş geldiniz” der. Gelinkıza abdest aldırılır, ilahi söylenerek gelinkızın eline kına yakılır ve eğlenilir. Kına yakma işlemi bittikten sonra oğlan tarafı gider. Gelinkız kına gecesi, arkadaşlarını yanında bırakarak çerez yer ve eğlenirler.

Aynı gün damadın eline kına yakmak için toplanılır. Damadın evine her iki tarafın davetlileri (erkekler) ve damadın davet ettiği sağdıç arkadaşları (bir ila yedi kişi) toplanırlar.

Kız evinden gelen kına tepsisi ve çerezi toplandıkları odaya getirirler. Baş sağdıç tepsi ve çerezi odadaki hocaya teslim eder. Damat ve baş sağdıç büyüklerin ellerini öperek, damat ve sağdıç yan yana oturtulur. Hoca mevlüt ve dua  ederek damat ve baş sağdıcın ellerine kına yakarak “Hayırlı Olsun” der.  Kına yakılma bittikten sonra damat ve sağdıçlar bir eve toplanarak çerez yer ve eğlenirler.

GELİN ALMA:

Gelinkıza gelinlik giydirilerek kuaförde süsletilir ve damatla özel bir fotoğraf çektirirler. Damat ve gelin kız gelene kadar gelin arabaları süslenir ve hazırlanır.

Öğlen namazından sonra gelin arabaları kız evine giderek gelini alırlar. Bu arada arabalar hareket ettikten sonra damat ve sağdıçlar dama çıkar ve gelinin gelmesini beklerler.

Gelinkızı arabaya bindirmeden önce siniye bastırarak hoca dua eder ve amin denilir, büyükler bu arada siniye para atarlar. Gelinkızın babası, gelinin beline kırmızı ve yeşil kurdela bağlar, gelinkız büyüklerin ellerini öper, ve gelini kız evi odaya kapatarak, oğlan evinin gelini kurtarmasını isterler. Oğlan evi de gelini para vererek kurtarır.

Gelinkızı, babası ve abisi kollarından tutarak gelin arabasına bindirirler. Gelinin sandığını da oğlan evi kız evine para vererek kurtarır. Gelinkız arabaya bindikten sonra hoca tekrar dua ve amin ederek gelinkızı uğurlar. Gelin arabaları gelini oğlan evine getirir. Gelini arabadan indiren kaynana, geline inmelik hediye verir. O sırada gelin inerken ayağına kurban kesilir ve gelini kana bastırarak avluya girerler. Gelin bu arada arabadan inerken içi su, para dolu testi (güdül) sağdıçlar tarafından aşağıya atılır.

Gelinkız havluya girdikten sonra damat damdan inerek gelinin yanına gelir; “Hoş Geldin” diyerek gelinin yüzünü açar ve tokalar. Havludan eve kolkola gelen gelin ve damat, önceden hazırlanan post’a basarak damat içi su dolu kovaya vurur. Damat para, buğday ve şeker atarak gelinkızla eve girerler. Evde 10-15 dakika konuşurlar ve damat gelin kıza yüz görümlük hediyesini takarak aynı şekilde havluya çıkarlar.

Havluda akraba ve davetliler gelin ve damada para ve takı takarak fotoğraf çekinirler. Takı işlemi bittikten sonra damadı sağdıç arkadaşları yatsı namazına kadar gezdirir ve eğlenirler. Ezan okunduktan sonra damadın abisi veya büyüklerden birisi damadı sağdıçlardan kurtararak eve getirir. Eğer hoca nikahı kıyılmadı ise hoca büyüklerin yanında imam nikahını kıyarak, gerdeğe damadın sırtını yumruklayarak katarlar.

GELİN BAŞI:

Düğünden bir gün sonra kız tarafının komşu ve akrabaları oğlan evine ikindin gelirler.

Gelin kız gelen misafirlerin ellerini öperek şeker, lokum, bisküvi pişmiş bulgur dağıtır.

EL ÖPME:

Bir hafta sonra gelinkız, damat ve büyükler kız tarafına giderler. Damat ve gelinkız; annelerinin, babalarının ve büyüklerinin ellerini öperler. Kız evinde hazırlamış oldukları akşam yemeğini yiyerek sohbet ederler.

SÜNNET DÜĞÜNÜ:

Anne ve baba çocuklarını sünnet ettirmeye karar verirler, ve aile büyükleri ile sünnet günü kararlaştırılır. Davetiye bastırılarak, eş dost sünnete çağrılır. Davetiyede mutlaka sünnet ile ilgili dörtlükler yer alır. Çocuğa sünnet için elbise ve ihtiyaçları alınır.

Sünnet genellikle Cumartesi ve Pazar günleri öğleyin yapılır. Saat 9.00’dan itibaren davul ve zurna (klarnet) eşliğinde sünnet olacak çocuk ve arkadaşları oynarlar. Saat 11.00 civarında sünnet olacak çoçuk ve arkadaşları davul-zurna olduğu halde arabalarla konvoy oluşturarak şehirde tur atarlar, çocuk bazen ata ve faytona bindirilir. Saat 11.30 sularında 4-5 hocadan oluşan ekip Kur’an-ı Kerim okur, Mevlid-i Şerif okurlar, bu arada da sünnetçi eve kadar gelerek çocuğu sünnet eder. Sünnet merasiminden sonra çocuğun yakınları ve gelen misafirler çocuğa, altın ve para takarlar, çeşitli hediyeler verirler.

Son olarak da öğle yemeği (genellikle etli ekmek) yenir. Üzerine ayran, meşrubat ve çay içilir. Misafirler yavaş yavaş dağılmaya başlarlar ve ayrılırken de tekrar “Mübarek Olsun” demeyi ihmal etmezler.