| Resimlerin Görüntülenmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da Giriş Yap | İLK KURŞUN O'NUN / Turgut Özakman / Hürriyet
FRANSIZLAR İskenderun'a sürekli asker çıkararak Halep'e ve Adana'ya yollamaya başlamışlardı. 11 Aralık 1918'de Pozantı Dörtyol'a girdiler. Bu işgaller Mondros Ateşkes Antlaşması'na aykırıdır ama aldıran kim?
Emperyalistler aralarında Anadolu'yu bölüşmüşler, Çukurova "sömürü bölgesi" olarak Fransızların payına düşmüş. Halk şaşkın, çaresiz. Erkeklerin çoğu ya şehit ya esir düşmüş, pek azı köyüne, şehrine dönebilmiş.
ERMENİ ZULMÜ
Fransızlar ve birlikte getirdikleri Ermeni lejyonu, savunmasız çevreyi yağmalamaya girişirler. Karşı duran olursa tutuklayıp zindana atar ya da öldürürler.
Dörtyol'a bağlı Karakese köylüleri yağmalanma sırasının kendilerine geldiğini anlayınca köy yolunu taşlarla kapadılar, silahlandılar ve yağmacıları köye sokmadılar. Bu direniş işgalcileri şaşırttı, delirtti. Öfkeyle ateş kustular.
İLK DİRENİŞ
Köylüler hazırlıklıydı. İlk önce Mehmet Çavuş silahını doğrulttu, tetiğe dokundu, ilk saldırganı devirdi (19 Aralık 1918).
Saldırganlardan 15'i vuruldu. Kalanlar takviye alarak bir daha saldırdılar. Sonunda Dörtyol'a geri çekildiler. Karakese köylüleri de 10 şehit vermişlerdi.
KARA HASAN
Kurtuluş Savaşı'nın ilk kurşunu ve ilk direnişi budur.
Mehmet Çavuş, Güney cephemizdeki ilk Kuvayı Milliye olan Kara Hasan'ın çetesine girecektir.
|
T.C.
GENELKURMAY BAŞKANLIĞI
ANKARA
ATASE: 3214-4-92 Arşiv 29 OCAK 1992
KONU: Kadir ASLAN 'ın dilekçesi
HATAY VALİLİĞİNE
İLGİ : Hatay Valiliği'nin 18 ARALIK 1991 gün ve sayı: Ya.
İş : 16 (işl. 12) 2325 / 4407 sayılı yazısı
1.Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığına
gönderilen ilgi yazıyla, İşgalci güçlere karşı ilk kurşun'un 19 Aralık
1918'de Dörtyol ilçesinde Mehmet Kara tarafından atıldığından
bahisle, ilgi yazı ekindeki belgelerinde incelenerek konuya açıklık
getirici bilgiler istenilmektedir.
2.Konuyla ilgili olarak, arşiv uzmanınca ATASE Başkanlığı
arşivinde gerekli incelemeler yapılmış olup; inceleme neticesi
hazırlanan uzman raporu ekte gönderilmiştir.
3.Uzman raporu ve konuyla ilgili Başkanlık yayınlarının tetkiki
neticesinde, Birinci Dünya Savaşından sonra galip devletlerin
yurdumuzda ilk işgal ettiği yerlerin İskenderun ve Dörtyol olduğu
bu düşmana karşı ilk direniş hareketlerinin yine bu bölgede
başladığı buna bağlı olarak da ilk silahlı direniş hareketinin de 19
Aralık 1918'de Dörtyol ilçesi Karakese köyünde gerçekleştirildiği
tespit edilmiştir. Bilgilerinize arz ederim.
GENELKURMAY BAŞKANI NAMINA
Erdoğan ÖZNAL
Hv. Plt. Korgeneral
As. T. ve Str. E. Bşk.
ARŞİV : 2003 : Eylül : Tarih Ufku
Millî Mücadele'de masaldan gerçeğe: İlk Kurşun'un Encâmı
Yazar: İsmail Çolak
Eylul 29, 2003, 11:51
Millî Mücadele'de masaldan gerçeğe: İlk Kurşun'un Encâmı
Millî Mücâdele'nin, bütün boyutlarıyla aydınlandığı, resmîlik ve ilmîlik vasfına tam anlamıyla büründüğü henüz söylenemez. Bu dönemin ilmî bir mâhiyete kavuşması için, mesûliyetli tarihçilerin himmetlerine bugün şiddetle ihtiyaç vardır.
Ancak evvelâ, tarihi/tarihçileri yönlendirmeye mâtuf ideolojik baskı ve kalıpların bertaraf edilip, hâdiselere ilmî metot ve zihniyetle yaklaşmayı düstur edinen bir anlayış ve vasatın ikamesi zarurettir.
Millî Mücâdelenin resmen başlamadığı mütâreke döneminde, işgâlleri durdurup topraklarını korumak maksadıyla Anadolu insanı, mücâdeleye "Kuvâ-yı Milliye Hareketi" olarak fiilen girişmiş ve yurdun dört bir köşesinde teşkilatlanarak "cihad ruhûnu" tutuşturma sürecine çoktan koyulmuştu.
Düşmana var gücüyle mukâvemet ederek içinden Mehmet Çavuş, Sütçü İmam, Şahin Bey gibi daha nice adsız efsânevî kahramanlar çıkarmasını bilmişti.
Bunlar sergiledikleri kahramanca kıyamlarla, sâdece kendi bölgelerinin işgâlcilerden temizlenmesine sebep olmakla kalmamış; hazırlık safhâsındaki Millî Mücâdele hareketinin, vatanı kurtarmada savaşma azmini körükleyen moral güç özelliği de kazanmışlardı.
Çözülen Muammâ:
Hasan Tahsin'den Mehmet Çavuş'a
Millî Mücadele'nin başlamasına sebep olan ilk kurşunun kim tarafından atıldığı hâlâ tartışılmaktadır. Şimdiye kadar resmî kayıtlarda ve ders kitaplarında ilk kurşunun, İzmir'in işgâli esnasında (15 Mayıs 1919) Gazeteci Hasan Tahsin Recep (Osman Nevres) tarafından atıldığı ileri sürülmüştür.
Esâsen ilk kurşunu Hasan Tahsin'in attığının iddiâ edilmesi, tarihî bir mâhiyet arzetmekten ziyâde, meslekî ve siyasî bir hüviyet taşımaktadır. Çünkü Hasan Tahsin isminin ön plana çıkarılması, Millî Mücadele kazanıldıktan yaklaşık yarım asır sonra olmuştur.
1972 yılında İzmir Gazeteciler Cemiyeti, bir "İlk Kurşun Hasan Tahsin Anıtı" dikilmesi için yoğun bir kampanyaya girişmiş ve basındaki günlük yazılarla yetinmeyip -karşı fikirleri hiç dikkate almadan- ilk kurşunu Hasan Tahsin'in sıktığına dâir propagandaya yönelik yanlı çalışmalar içerisine girmiştir.
Aslında Hasan Tahsin'in ilk kurşunu atıp atmadığı dâhi bugün münâkaşa edilmektedir. İlmî ve resmî kaynaklarda Hasan Tahsin lehinde açık ve sağlam bir bilgi yer almamaktadır.
Mıntıka Müfettişi Yüzbaşı Ziya Bey'in İzmir'in işgâli sırasında vukû bulan hâdiseleri, umum jandarma komutanlığına anlatan raporu başta olmak üzere o günlerdeki hiçbir resmî raporda söz konusu görüşü teyid eden kayda rastlanmamıştır.
Ayrıca, Genel Kurmay Başkanlığı Arşivinde ve bunların yayınlandığı Genel Kurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesince 3 ayda bir çıkarılan Harp Tarihi Vesikaları Dergisi'nde de, mâlum tezi ispatlayan herhangi bir yazı ve belgeye tesâdüf edilmemiştir.
Buna karşılık, Ahenk Gazetesi Başyazarı Şevki Bey, İzmir'de ilk kurşunun saatçi Aziz Efendi tarafından atıldığına şâhit olduğunu yazması
ise, alternatif bir iddiâ olarak ortada durmaktadır.
Hâsılı, İzmir'de ilk kurşunu kimin attığının kesin şekilde belli olmadığı ve müphemliğini koruduğu, tarihî hakikati yansıtan gâliba en sağlıklı ve tutarlı hükümdür.
Ancak yapılan yeni araştırmalar neticesinde, Millî Mücadele'de ilk kurşun muammâsı tamamen ayân beyân hâle gelmiştir. Araştırmacı-yazar Kadir Aslan'ın geliştirdiği bu yeni teze göre ilk kurşun; Hasan Tahsin'den takrîben 5 ay önce Hatay'ın Dörtyol ilçesine bağlı Karakese Köyü'nden Mehmet Çavuş (Kara) tarafından, Fransız ve Ermeni işgâlcilerine karşı 19 Aralık 1918'de atılmıştır.
Şu hâlde Mehmet Çavuş kimdir ve ilk kurşunu nasıl atmıştır? 1894 yılında Dörtyol'un Özerkli köyünde dünyaya gelmiş ve babası Ömer Hocanın terbiyesiyle yetişmiştir. Mütârekede Kara Hasan Paşa'nın çetesine katılarak çavuş olmuştur. Sıktığı ilk kurşunun hikâyesi ise şöyledir:
11 Aralık 1918'de Fransızlar Ermenilerin desteğiyle Dörtyol'u işgâl etmiş ve halkın mallarını "bunlar bizim hakkımız" deyip gasbetmeye ve türlü işkenceler yapmaya başlamışlardı. Tezahür etmekte olan esef verici hâdiselere dayanamayan Mehmet Çavuş ise, olaylara karışan iki Ermeni ile kavga etmişti. Kavgadan sonra Karakese Köyü'ne kaçan Çavuşu yakalamak için, düşman birlikleri köye baskın düzenleyeceklerdi.
İşte düşmanın, kendisine 50 metre kadar yaklaştığı tam bu esnâda, Mehmet Çavuş zikri edilen ilk kurşunu ateşleyecek ve girdikleri çatışma sonucunda adamlarıyla beraber 15 Fransız askerini öldüreceklerdi.
Daha sonra bu kahramanlığından ötürü Mehmet Çavuş, Mustafa Kemal Paşa tarafından gâzi ünvanı, gâzi madalyası ve beraat ile taltif edilecekti. Soyadı kanunuyla birlikte "Kara" soyadını alan Mehmet Çavuş, 1962'de Dörtyol'da dünyaya vedâ edecekti.
Kadir Aslan, 1976 yılından itibaren bizzat Kuvâ-yı Milliyecilerle görüşerek yaptığı araştırma neticesinde ilk kurşunu Mehmet Çavuş'un attığını katî biçimde ispatlamıştır. Aslan, çalışmaları hakkında şu bilgileri vermektedir:
"Ben bu bilgiyi doğrulamak için 100'ün üzerinde kişi ile görüştüm. Bunlar bizzat mücadele vermiş olan Kuvâ-yı Milliyeciler idi. Hepsi de ilk kurşunun Mehmet Çavuş tarafından atıldığını doğruluyordu. Birçok üniversiteden bu konuyu tez olarak inceleyenler var. Şimdi ilk kurşunu Mehmet Çavuş'un attığı kesin..."
Görüldüğü gibi, Aslan'ın öne sürdüğü görüşü o günü yaşayan canlı tanıklar da doğrulamıştır. Bu yeni gelişme, Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı nezdinde de tasdik görmüştür. Söz konusu kuruluş, konunun araştırılıp incelenmesi için tarih uzmanı İlhami Berk'i görevlendirmiş ve o da 27 Ocak 1992'de hazırladığı raporla yakın tarihe ışık tutacak şu sonucu varmıştır:
"19 Aralık 1918 tarihinde Karakese Köyü'ndeki direniş ve sonunda kazanılan başarı, Türk Milleti'nin saldıran düşmana karşı kazandığı ilk başarıyı oluşturması açısından önem taşımaktadır. Kurtuluş Savaşı'nın ilk silahlı direnişinin de, bu muharebe olduğu arşiv kayıtlarında ve konuyla ilgili Başbakanlık yayınlarından tespit edilen bir husustur."
Genelkurmay Etüt İdaresi Başk. Hv. Plt. Korgeneral Erdoğan Öznal, bu raporu ve bilgiyi 17 Şubat 1992'de onaylamış ve Hatay Valiliği kanalıyla Dörtyol Kaymakamlığına bildirmiştir. Bunun üzerine Dörtyol'da bir "İlk Kurşun Anıtı" yapılacak ve resmî törenle açılacaktır.
O zamandan beridir de, Dörtyol'da her 19 Aralık tarihi, İlk Kurşun Anıtı önünde "İlk Kurşun Günü" olarak kutlanmaktadır.
Yalnız, ilk silahlı direnişin Dörtyol'da başladığı resmîleşmiş olmakla birlikte; ilk kurşunu Mehmet Çavuş'un attığı henüz resmiyet kazanmamıştır ve bu mevzûda meclisi ve milletvekillerini büyük bir vazife beklemektedir.(1)
Dipnotlar: 1-Necdet Öklem, Türk Devrim Tarihi, İzmir 1977, Ege Ünv. Yay., s.159; Öklem, "Şehit Hasan Tahsin ve İlk Kurşun", Ege Ekonomisi, 23-24 Ocak 1973, Sayı:1360-1361; Ümit Sinan Topçuoğlu, Milli Mücadelede İlk Kurşun, İst.1974, Milliyetçi Yay., s.59; Bilge Umar, İzmir'de Yunanlıların Son Günleri, Ank.1974, Bilgi Yay., s.119-166; Turan Akkoyun, "İzmir'de Atılan İlk Kurşun Meselesine Dair Notlar", Tarih ve Toplum Dergisi, Eylül 1992, Sayı:105, s.38-40; Akkoyun, "İlk Kurşun Masalı", Tarih ve Düşünce Dergisi, Aralık 2000, Sayı:14, s.54-58; Zaman Gazetesi, 19 Aralık 1995, s.3; Haşim Söylemez, "İlk Kurşun Mehmet Çavuş'tan", Aksiyon Dergisi, 20-26 Mayıs 2000 SayısıNot:Bu bilgiler Karakese Belediyesi'nin Sitesinden alınmıştır.Güzel bir de video vardı konu ile ilgili ama...
Konuyu Paylaş
Konu: İLK KURŞUN (pps) (Okunma sayısı 3794 defa)
25 Temmuz 2008, 19:44:01
