Bir ay doğar kenarsız           ]
Yar vefasız ben arsız
Öyle bir ah çektimki
Ateşime yanasız

Deryadan gemi geldi
Gönlümün gamı geldi
Ağla gözlerim ağla
Ayrılık demi geldi

 Al almanın dördünü
Sev yiğidin merdini
Seversen bir güzel sev
Çekme çirkin derdini

Bahçalarda sarmaşıh
O yare oldum aşıh
Her ahlıma gelende
Elimden düşer gaşıh


Kahve piştiği yerde
Pişip taştığı yerde
Güzel çirkin aranmaz
Gönül düştüğü yerde
 
Bağlarda vardır çeper
Çiçeklere su seper
Gız sen beni almazsan
Sarılıhdan sen geber

Her dadaşın dileği
Onbir ayın direği
Çorba, gıyma, gedayıf
Ramazanın yemeği   

Öküzlerde ayara
Ey gelirmiş nazara
Gışi zorla çıhardıh
Evlenecem bahara

Bağlarda vardır çeper
Çiçeklere su seper
Gız sen beni almazsan
Sarılıhdan sen geber

Mani mani mes mani
Top zülüften as beni
Ya kapıda kul eyle
Ya bacada kes beni

Altın tas altın dolmaz
Yarim al giyer solmaz
Benim yarim askerdir
Teskere almamış gelmez

Bahçalarda sarmaşıh
O yare oldum aşıh
Her ahlıma gelende
Elimden düşer gaşıh

Erzuruma nar geldi
Yüce dağa kar geldi
İşittim yar gelecek
Bugün bana yaz geldi

Erzurum, Türkiye'nin Erzurum ilinde bulunan bir şehir. Tarihin ilk dönemlerinden beri bir yerleşim yeri olan Erzurum günümüzde de Türkiye'nin 14. ve Doğu Anadolu Bölgesinin en büyük kentidir. İl nüfusunun yaklaşık 50,000'ini öğrenciler oluşturur. Nüfus 769.085 kişi, büyükşehir nüfusu 367.250 toplam nüfusu 1.135.335 kişidir[1]. Tarihi yapısı ve tarihi eserler bakımından bölgede çok önemli rol üstlenmektedir.


Erzurum isminin açıklaması şöyledir: Şehir, Selçuklu Sultanlarının bölgeye gelmesiyle Anadoluda ilk ele geçirdikleri yerlerden biri olmuştur. O dönemde Anadolu, Romalıların (Rum) ülkesi olarak bilindiğinden Selçuklular bu şehrin adını Arapçadaki karşılığı "Arz-u Rûm" yani "Rum Toprağı" olarak isimlendirmişlerdir.[2]
Tarihçe

Doğu Anadolu'nun en büyük kenti olan Erzurum'un MÖ 4900 yıllarında kurulduğu tahmin edilmektedir. Erzurum'u da içine alan bölge tarih boyunca Urartu'lar, Kimmerler, İskitler, Medler, Persler, Partlar, Romalı'lar, Sasaniler, Araplar, Selçuklular, Bizanslılar, Moğollar, İlhanlılar ve Safaviler gibi çok çeşitli kavim ve milletler tarafından idare edilmiştir. 1514 yılında şehir ve çevresini fetheden Osmanlılar, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu 1923 yılına kadar bu topraklarda hüküm sürmüşlerdir.


Milli mücadele, milli birlik ve bağımsızlık hareketinin temelinin atıldığı Erzurum Kongresi 23 Temmuz 1919'da Erzurum'da toplamıştır.
Erzurum'un bilinen ilk adı Doğu Roma (Bizans) İmparatoru II. Theodosius'a (408-450) izafe edilen Theodosiopolis'ti ve şimdiki Erzurum'un yerinde kurulmuştu. 4. yüzyıl sonuna doğru Roma İmparatorluğu sınırları içine alınmış ve 415 tarihinde Theodosios'un emriyle Şark Orduları Kumandanı Anatolius tarafından kurulmuştur. Urfalı Mateos'a göre bu şehir Garin mıntıkasında, Fırat'ın kaynağına yakın bir yerde (Belazurî) bulunuyordu. Bölgeye hakim olan Ermenyakos'un ölümü üzerine, yerine geçen Kali adlı karısı tarafından kurulduğu için Araplarda Kalikala (Kali'nin ihsanı) adını vermişlerdir. Belazuri Kalîkala'yı dördüncü Ermeniyye şehirleri arasında sayar ve Ermeniyye şehirlerinden biri olarak kabul eder. 10. yüzyıl İslam coğrafyacıları Kalikala şehri hakkında bize malumat vererek, doğuda ev eşyasının en önemlisi sayılan Kali'nin (halının) burada yapıldığını ve adını bu şehirden almış olduğunu kaydetmektedirler. Hudud Alalam'ın yazarı bu şehrin müstahkem bir kalesi bulunduğunu ve her taraftan gelen gazilerin burayı nöbet tutarak koruduklarını ve şehirde tüccarların çok olduğunu bildirmektedir.
Tarih Öncesi Çağlar


Erzurum ve çevresi özellikle son Kalkolitik ve Eski Tunç Çağı'ndan itibaren yoğun iskana ve siyasi olaylara tanık olmuştur. Bunun sebebi en eski çağlardan beri önemli ticari ve askeri yolların kavşak noktasında yer almaşı, zengin akarsu ağım bünyesinde bulundurması ve doğal savunma zeminine sahip olmasıdır. Çevredeki sert iklim şartlarına rağmen dağ silsileleri ve akarsu boylarındaki verimli ovalar tarıma ve bilhassa hayvancılığa uygun bir ortam oluşturmuştur. Karaz, Pulur ve Güzelova kazılarının tanıklığında, yaklaşık altı bin yıldan beri çevredeki yaşama biçiminin devam ettiği söylenebilir. Bölgede MÖ 4. binden itibaren çok kuvvetli bir kültür birliğinin olduğu da ortaya çıkmıştır.
Nüfus



Türkiye'nin 14. büyük kenti olan Erzurum büyükşehir statüsüne kavuştuktan sonra Merkez ilçe 2008 yılında 5747 sayılı kanun ile Palandöken, Aziziye ve Yakutiye olmak üzere 3 ilçeye ayrılmış, yine aynı kanun ile daha önce ilçe olan Ilıca'nın ismi Aziziye olarak değiştirilmiş ve Büyükşehir Belediyesine bağlanmıştır.
Şehir merkezinin nüfus verileri de yıllara göre aşağıdaki gibidir