Hematemez: taze, parlak, kırmızı renkte veya kahve telvesi özelliğinde olan kanlı kusmaya denir. Kahve telvesi görünümü; kanın gastrik asit ile sindirimi sonucunda kırmızı renkteki hemoglobini kahve rengindeki asit hematine çevirmesi nedeniyledir. Bu durum kanamanın yavaş hızda olduğunu düşündürür çünkü kanın sindirilecek kadar mide asidi ile temas edebildiğini gösterir.
Melana: parlak, siyah, kötü kokulu katrana benzeyen gaita tarzındaki kanama belirtisidir. GIS’ten geçiş hızı yüksek ise, melana kırmızı renkte ve kan pıhtıları içeren özellikte olabilir.
Melena olabilmesi için GIS’e en az 50 ml kanama olması gerekir. 1000 ml’lik kanama 5 günlük melana yapar. Hematemez-melena bitiminden sonraki 21 günde gaitada gizli kan testi (+) kalır.
Hematokezya: parlak kırmızı renkte olan gaita veya gaitayla karışık kan olarak tanımlanır. Genelde alt GIS kaynaklıdır ancak bol miktarda (1000 ml ve üstü) ve hızlı debili kanama olduğunda üst GIS’ten de kaynaklanabilir. GIS kanamalarının çoğunda sadece GGK (+) tir. Bu duruma gizli kanama denir.
KLİNİK BELİRTİ VE BULGULAR :
Eğer aktif gözle görülebilir kanama yoksa, hekime başvurmayı gerektiren bulgular genellikle hipotansiyona ikincildir. GIS kanaması olan bir hastada vazovagal reaksiyona bağlı olarak bradikardi ve vazodilatasyon olur. Bu durum geçicidir ve kalp debisinin düşmesini karşılamak maksadıyla hemen yerini taşikardiye bırakır.
Kaybedilen kan kaybının miktarına bağlı olarak belirtiler hafif taşikardiden şoka kadar değişir. Dengelenme 6-48 saate oluşur. Erken dönemde ölçülen hemotokrit ve hemoglobin değerleri doğruyu yansıtmayabilir ancak en güvenilir parametrelerden biridir ve hastanın kanama hızı ve kardiyovasküler kompanzasyonunu gösterir.
Kaybedilen kan miktarının ölçümü zor olduğundan dolaylı olarak ölçülmeye çalışılır genellikle ortostatik hipotansiyonun olması veya yatar durumda kan basıncının 100 mmHg’nin altında olması 1000 ml kan kaybını gösterir. Kaybedilen kan yerine konmazsa vasküler kollaps ve şok gelişebilir.
Kalpte kan kaybına bağlı olarak iskemiden infaktüse kadar bulgular olabilir. Hastada şok gelişmesi miyokard infaktüsünü, serabrovasküler bozuklukları, karaciğer ve böbrek yetmezliğini aktive edebilir. Azotemi tüm GIS kanamalarında ortaya çıkabilir ancak bu bulgu daha çok özefagogastrik varis kanamalarının bir bulgusudur.
BUN/Cr oranı kanamanın yerini tayin etmede kriter olabilir eğer bu oran 36’dan büyükse kanama ÜST GIS’tendir. Üst GIS kanamalarında ortalama oran 34.8, alt GIS kanamalarında ortalama oran 17.8dir. Özefagogastrik varis kanaması olan hastaların yaklaşık 2/3’ünde BUN yüksektir.