Balgamla kan gelmesi (hemoptizi), insanları çok korkutan ve onların bir an önce doktora koşmalarına neden olan bir belirtidir.
Hemoptizi, ciddi bir hastalığın belirtisi olabileceğinden üzerinde önemle durulmalı ve nedeni mutlaka araştırılmalıdır.
Hemoptizi daha çok bir akciğer hastalığı belirtisi olmakla beraber, kanama burun, boğaz ve gırtlaktan da gelebilir. Bu bölgelerin hastalıkları muayene ile kolayca tanınabileceği için, hemoptizi tanımlayan bir hastanın öncelikle kulak-burun-boğaz muayenesi yapılmalıdır. Bu bölgelerde kanamayı açıklayabilecek bir hastalık yoksa, bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.
Balgamda kanamaya neden olan önemli hastalıklar şunlardır:
AKCİĞER KANSERİ: Sigara tiryakisi, yaşlı kişilerde ilk akla gelmesi gereken ihtimaldir. Hemoptizi, kanserin ilk belirtisi olabilir, fakat maalesef erken belirtisi değildir. Tanı için, akciğer röntgeninden başka bilgisayarlı tomografi, bronkoskopik incelemeler de gerekir. Akciğer kanserinde erken tanı hayat kurtarır.
TÜBERKÜLOZ: Halk arasında ince hastalık, verem… gibi isimlerle bilinen akciğer tüberkülozu da balgamda kanamaya neden olan hastalıkların en sık saptanan nedenlerindendir.
Kesik kesik öksürük, iştahsızlık, halsizlik, zayıflama, hafif ateş ve gece terlemesi hastalığın diğer belirtileridir. Tanı için akciğer röntgeni ve balgamda verem mikrobunun saptanması gerekir. Doğru ilaçlarla yeterli süre tedavi edildiğinde tamamen düzelen bir hastalıktır.
ZATÜRRE: Başlıca belirtileri, üşüme, titreme, yüksek ateş, öksürük, cerahatli balgam, göğüs ağrısı ile birlikte balgamda kanama olmasıdır. Kesin tanı için akciğer röntgeni yeterlidir. Uygun antibiyotiklerle yerinde hiçbir iz bırakmadan düzelir.
AKCİĞER EMBOLİSİ: Akciğer damarlarının pıhtı ile tıkanması ile oluşur. Pıhtının kaynağı bacakların derin toplar damarlarıdır. Ani başlayan batar tarzda göğüs ağrısı, nefes darlığı, öksürük… akciğer embolisini düşündürmelidir. Tanı için röntgenden başka akciğer sintigrafisi ve özel durumlarda anjiografi yapılmalıdır. Tedavide kanı sulandıran ilaçlardan yararlanılır.
BRONŞEKTAZİ: Bronşlarda yaygın veya bölgesel olarak genişleme ve harabiyet vardır. Başlıca nedeni çocukluk çağında geçirilen kızamık, boğmaca, zatürrie.. gibi iltihaplı hastalıklardır. Tipik belirtileri tekrarlayıcı nitelikte öksürük, balgam ve zaman zaman da balgamda kanamadır. Kesin tanı için ince kesitli bilgisayarlı tomografi yapılmalıdır.
AKCİĞER ABSESİ: Alkoliklerde, düşkün ve yaşlılarda daha çok rastlanan bir hastalıktır. Yüksek ateş, titreme, çok bol ve kötü kokulu balgam ve genel durum bozukluğu başlıca belirtileridir. Bazı hastalar antibiotikler ile tedavi edilebilirken bazılarında cerrahi girişim gerekir.
DİĞER HASTALIKLAR: Akciğerlerden başka, bazı kalp-dolaşım sistemi, kan, böbrek hastalıkları da balgamda kanamaya yol açabilirler.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi
Alıntı