Ali bin Ebu Talib (Arapça: علي بن أبي طالب, Farsça: علی پسر ابوطالب) (d. 599 - ö. 661), İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki dördüncü İslam halifesi. İslam peygamberi Muhammed'in kuzeni, damadı ve ev halkındandır (Ehlibeyt). Sünni Müslümanlara göre Cennetle Müjdelenen On Sahabe'den (Aşere-i Mübeşşere) biri, Dört Büyük Halife'den (Hulefa-i Raşidin) dördüncü ve sonuncusu, Şii Müslümanlara göre ise Ondört Masum'dan biri, Oniki İmam'ın ilki ve Muhammed'in hak halefidir. Yönetimi sırasında Müslümanlar arasındaki ilk savaşlar (İlk Fitne) patlak verdi. Kufe'de bir camide ibadet ederken Hariciler'den biri tarafından saldırıya uğradı ve bir kaç gün sonra öldü.[3] Kufe yakınlarında toprağa verildi.[3]

İslam'daki Şii-Sünni ayrımı Ali'nin halifeliği mevzuuna dayanır.[3][1][4] Sünni'ler Muhammed'in bir halef bırakmadığını (dolayısıyla müslümanların seçimi ile halifenin tayin olunduğunu söylerlerken), Şii'ler ise Ali'yi halef bıraktığını söylerler ve ilk üç halifeyi kabul etmezler.

Ali'nin Kabe içinde doğduğuna ve burada doğan tek insan olduğuna inanılır.[kaynak belirtilmeli] Ali'nin babası yerel bir kabilenin şefi olan[3] Ebu Talib, annesi Fatıma bint Esed'dir. Muhammed, Ali'nin babası olan amcası Ebu Talib'in evinde büyümüştür. Mekkeli bir tüccar olan Muhammed, Ebu Talib yoksullaşınca[3] Ali'yi kendi yanına aldı. Muhammed, peygamberliğini ilan edip İslamiyet'e davet etmeye başladığında, Ali bu daveti kabul eden Şia'ya göre ilk, Sünni'lere göre ikinci kişidir.

Muhammed, Medine'ye hicret'i emrettiğinde, onu Mekke'lilerin emanetlerini dağıtması ve yatağına yatarak Müşrik'leri kandırması için Mekke'de bıraktı. Ali görevini tamamlayıp Muhammed'den kısa bir süre sonra Medine'ye ulaştı. Medine'de Muhammed, Allah'ın onu Fatıma'ya layık gördüğünü bildirdi ve ikisini evlendirdi. Ali, Muhammed komutasındaki İslam Devleti'nde son derece aktif roller aldı; ordu komutanlığı, tebliğ elçiliği gibi. İslam Devleti'nin üçüncü halifesi Osman bin Affan'ın bir suikast sonucu ölmesiyle, halife seçilerek İslam Devleti'nin başına geçti. Ali, İslam Dünya'sının hemen her yerinde, imanı, adaleti, ülke yönetimi, dürüstlüğü, savaşçılığı, cesareti ve ilmi ile tanılır, anılır. İslam Tarikat'larının hepsi, kökenleri olarak Ali'yi gösterirler ve onun soyundan geldiklerini iddia ederler. Ali İslam tarihinde üzerinde en çok tartışılan şahsiyetlerden biridir.